دوچرخه جاده چیست؟
ابتدا، به طور مختصر، مواردی را که دوچرخه جاده را از سایر مدل های دوچرخه متمایز می کنند بیان می کنیم:
ویژگی های دوچرخه جاده
- بدنه، چرخ و اجزای بسیار سبک
- دسته فرمان پیچ خورده به سمت عقب (و کمی صاف؛ شبیه دوچرخه کوهستان)
- تایر های باریک
- انشعاب سیستم تعلیق فیبرکربنی در جلو
- فاقد کمک فنر در عقب و جلو
- استایل های زنانه و مردانه و دامنه گسترده سایز
عملکرد دوچرخه جاده
- مناسب برای ورزش، تفریح، مسابقه
- برای مسیرهای آسفالت یا سنگ فرش طراحی شده اند و اصلا مناسب جاده خاکی نیستند.
- نسبت به اکثر انواع دوچرخه، سریع تر هستند و می توان مسافت های بیشتری با آنها پیمود.
- مناسب تور های گردشگری که یک اتومبیل همراه نیز وجود داشته باشد؛ چون این دوچرخه ها قابلیت حمل بار سنگین را ندارند.
- اکثر دوچرخه های جاده فاقد امکانات لازم برای تجهیزات مربوط به صخره یا کوه، که دوچرخه های گردشگری و برون شهری دارند، هستند. این بدان معنا نیست که نخواهید توانست با دوچرخه جاده به گردش و تفریح بروید؛ اما مجبور خواهید بود کیف هایی اضافی برای حمل بار و تجهیزات همراه خود داشته باشید.
شکل هندسی بدنه دوچرخه جاده
اگرچه به نظر می رسد که مدل های مختلف دوچرخه جاده مشابه هم هستند، ولی تفاوت های جزئی اما مهمی در طرح کلی بدنه آنها وجود دارد.
بعضی از دوچرخه های جاده مناسب ورزش کردن طراحی شده اند. اگر قصد دوچرخه سواری بیش از سه مرتبه در هفته آن هم در مسافت های ۲۰-۱۵۰ مایلی دارید، این دوچرخه ها مناسب شما خواهند بود. به طور کلی ساختار دوچرخه به گونه ای است که برای مسافت های نسبتا طولانی، دوچرخه سوار راحت تر باشد. ضمنا زین این دوچرخه ها، نسبت بعضی مدل های دیگر، بالاتر قرار می گیرد.
دوچرخه های جاده ای که برای مسابقه و رقابت طراحی شده اند، شکل هندسی خاص خودشان را دارند. این مدل ها از دوچرخه سوار می خواهند که انعطاف پذیرتر باشد و بگونه ای بنشیند که از نظر آیرودینامیکی وضعیت بهتری داشته باشد. این دوچرخه ها فرمان پذیری بهتری دارند. از ویژگی های دوچرخه های مسابقه ای، می توان به بدنه قوی و محکم، چرخ های سبک تر و همچنین قیمت بالاتر آنها اشاره کرد.
دوچرخه های جاده با فرمان صاف مشابه دوچرخه های ورزشی هستند اما جایگاه نشستن(زین) بالاتری دارند. این استایل دوچرخه مناسب سواری تفریحی و گردشگری است.
نکته: دوچرخه ای با طرح و شکل هندسی اسپرت انتخاب کنید، مگر اینکه به دنبال گزینه ای برای مسابقات دوچرخه سواری هستید.
لین و رایج ترین گزینه های موجود برای جنس بدنه دوچرخه جاده آلومینیم و فیبرکربن هستند.
بدنه های آلومینیمی ارزان تر از بدنه فیبر کربنی هستند و اکثرا سواری راحت و نرمی ارائه می دهند. بیشتر دوچرخه هایی که بدنه آلومینیمی دارند، در بخش هایی مثل انشعاب سیستم تعلیق در جلو، مواد فیبرکربنی نیز دارند تا امواج و لرزش های مسیر را بهتر جذب کنند.
بدنه فیبرکربنی نسبت به دوچرخه های بدنه آلومینیمی معمولا لرزش های حاصل از ناهمواری های زمین را بیشتر جذب می کنند و بدین ترتیب، شما سواری بسیار بهتر و راحت تری تجربه خواهید کرد. از آنجایی که فرایند تولید بدنه های فیبرکربنی دشوار و پیچیده است، قیمت آنها بسیار بیشتر از بدنه های آلومینیمی است. البته، کیفیت سواری به نوع طراحی بدنه نیز بستگی دارد.
نکته: اگر به دنبال دوچرخه ای سبک و قوی هستید، بدنه فیبرکربنی مناسب شما خواهد بود. اگر قصد تفریح یا ورزش با دوچرخه دارید و به دنبال سرعت نیستید، بدنه آلومینیمی را انتخاب کنید.
قطعات اصلی دوچرخه جاده
مهم ترین قطعات و اجزای متصل به بدنه دوچرخه:
پیشرانه(طبق، خودرو، زنجیر، شانژمان، دسته ترمز، دسته دنده)
چرخ ها (طوقه، توپی های عقب و جلو، اکسل، سیم پره)
ترمز ها، فرمان، زین، بست زین، پدال
ست کامل اجزای دوچرخه ( Groupset )
ست های کامل اجزای دوچرخه، توسط شرکت های سازنده ارائه می شوند. دوچرخه ای که دارای این ست ها باشد(مارک و مدل همه قطعات یکسان و از یک شرکت باشند)، ظاهری زیباتر و شیک تر دارند.
Groupset عبارتی است که برای بیان کیفیت دوچرخه ها یا مقایسه آنها با یکدیگر استفاده می شود. Shimano و SRAM از جمله سازندگان مشهور تجهیزات دوچرخه، بویژه قطعات مربوط به بخش پیشرانه دوچرخه، هستند.
بحث اصلی بر سر تفاوت های دوچرخه های جاده، پیرامون سیستم دنده هایشان است. بیایید با طبق قامه شروع کنیم. از طریق رکاب زدن، و با کمک زنجیر، چرخ عقب می چرخد. طبق قامه دوچرخه جاده ممکن است دو یا سه زنجیرگیر داشته باشد، یا شاید دارای مجموعه ای از دندانه های ریز باشد.
طبق قامه دارای سه زنجیرگیر: در این دوچرخه ها، معمولا خودرویی ۹سرعته در چرخ عقب تعبیه شده، که مجموعا ۲۷دنده در اخیار دوچرخه سوار می گذارد. در این نوع سیستم، محدوده گسترده ای از دنده ها در اختیار دوچرخه سوار قرار می گیرد.
طبق قامه دارای دو زنجیرگیر و مدل دندانه ریز: هردو، دو ردیف زنجیرگیر در جلو و بالای طبق قامه دارند و با یک خودروی ۱۰سرعته در چرخ عقب جفت شده اند که نهایتا ۲۰ دنده در اختیار دوچرخه سوار قرار می دهند. زنجیرگیر دندانه ریز گستره دنده ها را محدود تر می کند و اغلب مناسب دوچرخه های با قالب ورزشی است.
توجه داشته باشید که یک دوچرخه سوار تازه وارد هستید، یا قصد دارید در مناطق شیب دار دوچرخه سواری کنید، طبق قامه دارای سه زنجیرگیر یا مدل دندانه ریز مناسب شما خواهد بود. دوچرخه سواران ماهر یا کسانی که در مسیر های صاف و یکدست حرکت می کنند ممکن است طبق قامه دارای دو زنجیرگیر را انتخاب کنند.
تعداد دندانه های خودروهای عقب، بر محدوده دنده های دوچرخه نیز موثر است. در مدل اپکس SRAM بزرگترین دنده(کوچکترین چرخ دنده)11یا12 دندانه دارد و کوچکترین دنده(بزرگترین چرخ دنده) 23 الی28 دندانه.
در مدل اپکس SRAM ، در سیستم پیشرانه، فناوری وجود دارد که دامنه دنده بیشتری، نسبت به طبق قامه سه زنجیرگیر، ایجاد می کند ولی همان طبق قامه دندانه ریز را بکار گرفته است. این ویژگی به خاطر داشتن تعداد دندانه های بیشتر در خودروی عقب ایجاد شده است.
تعویض خودروی عقب، یک راه نسبتا ارزان برای تغییر دامنه دنده دوچرخه است. اما ممکن است مشکلاتی هم ایجاد شود. بهتر است قبل از انجام این کار با یک مکانیک یا فرد متخصص مشورت کنید.
چرخ ها
چرخ ها تاثیر بسزایی بر موارد زیر دارند:
- وزن دوچرخه
- شتاب گیری دوچرخه
- آیرودینامیک دوچرخه و کنترل آن در شرایط باد زیاد
شما معمولا خیلی درگیر انتخاب چرخ مناسب دوچرخه نمی شوید مگر اینکه بدنبال ویژگی های خاصی در دوچرخه یا ارتقا کیفیت باشید.
به طورکلی، هرچه دوچرخه(در میان مدل های مختلف خودش) در سطح بالاتری قرار بگیرد، سبک تر و سریع تر می شود. دوچرخه سوارن تفریحی یا ورزشی، نسبت به آنهایی که قصد شرکت در مسابقه یا رقابت دارند، کمتر نگران انتخاب چرخ های دوچرخه هستند.
نکته: هرچه یک چرخ بتواند از وزن دوچرخه بیشتر بکاهد و فرمان پذیری را بهتر کند، انتخاب مناسب تری برای خرید خواهد بود.
پدال ها
دوچرخه های معمولی پدال های ساده ای دارند، و گاهی ممکن است محافظی برای انگشتان پا داشته باشند. اما دوچرخه های حرفه ای تر و بزرگتر بدون پدال به فروش می روند. شاید عجیب به نظر برسد. اما این موضوع به دلیل این است که دوچرخه سواران حرفه ای ترجیح می دهند بر اساس هدف و نیازشان پدال مناسب را انتخاب کنند.
اگر می خواهید رکاب زنی پربازدهی داشته باشید، باید از کفش های مخصوص دوچرخه و پدال های کلیپلس استفاده کنید. اگر این کار را انجام ندهید، مثل آن است که انتظار عملکرد عالی از اتومبیلی با سوخت کم اوکتان داشته باشید. پدال ها توسط انواع مختلفی از برند ها عرضه می شوند(ازجمله شیمانو، لوک، تایم، اسپیدپلی ) و در هر برند نیز چندین مدل وجود دارد. قیمت بالاتر یعنی وزن سبکتر، استهلاک پایین تر، و عملکرد بهتر.
دسته ترمز و دسته تعویض دنده
قبلا، این دو مورد، مکانیزم هایی کاملا جدا از هم بودند که در دو محل متفاوت از دوچرخه قرار داشتند. اما در اکثر دوچرخه های امروزی، دسته ترمز و دسته تعویض دنده با هم ترکیب شده اند. از نظر عملکرد اصلی، درمیان برند ها و مدل های مختلف تفاوت هایی وجود دارد.
با تست کردن دوچرخه های مختلف، به تدریج، خودتان تفاوت عملکرد آنها را درک می کنید.
نکته: هنگام خرید دوچرخه سعی کنید دسته ترمز ها در دست بگیرید و بررسی کنید ببینید راحت هستید یا نه. اگر دست های کوچکی دارید، بدنبال دسته هایی بگردید که مناسبتان باشند یا بتوان آنها را تنظیم کرد.
انتخاب بدنه دوچرخه با سایز مناسب
اکثر دوچرخه های جاده، بیش از شش نوع سایز بدنه در شکل های مختلف دارند. این مهم است که سایزی متناسب با فرم بدنی خود انتخاب کنید. بدنه ای که سایز مناسب شما را داشته باشد سواری راحت تر و لذت بخش تری خواهد داشت؛ اینطوری، شما بر کنترل دوچرخه مسلط تر خواهید بود.
سایز بدنه دوچرخه ممکن است بر حسب سانتی متر (که بر اساس طول لوله زین است ) یا برحسب معیار های کلی XS تا XL باشد. توجه داشته باشید که دوچرخه های زنانه و مردانه با سایزهای بدنه مشابه، بدنه های یکسانی ندارند. در دوچرخه های زنانه، لوله بالایی کوچکتر است چون زنان نسبت به مردان تنه و پاهای کوچکتری دارند.
چگونه بفهمید که چه سایز بدنه ای مناسب شماست؟ یک فروشنده دوچرخه باتجربه، باید بتواند با نگاه کردن به شما سایزدرست را تعیین و معرفی کند. اما بعضی از فروشگاه ها سیستم خاصی برای تعیین سایز یا ماشین حساب های مخصوصی دارند.
فروشنده دوچرخه باید درباره تجارب دوچرخه سواری قبلی شما، انعطاف پذیری، استایل دوچرخه سواری، و هدف شما نیز سوال کند تا بتواند فریمی با سایز درست تر و دقیق تر پیشنهاد دهد. اگرچه وضعیت لوله بالایی مهم است، اما طول دوچرخه عامل مهم تری است چون بر فاصله بین دست ها و فرمان موثر است.
رقابت زیادی بین برند های مختلف دوچرخه وجود دارد. قیمت نهایی یک دوچرخه مبنای خوبی برای مقایسه برند ها و مدل های مختلف است. مهم ترین عواملی که بر قیمت دوچرخه موثر هستند:
دوچرخه ای که بدنه از جنس فیبرکربن دارد به مراتب گران تر از نمونه با بدنه آلومینیمی خواهد بود. و هر چه کیفیت اجزای دوچرخه بالاتر باشد قیمت دوچرخه بیشتر خواهد شد. ابتدا بهتر است ببینید چقدر بودجه دارید و حداکثر چقدر می توانید هزینه کنید.
نکته: خرید یک دوچرخه با کیفیت عالی در نهایت ارزان تر از دوچرخه ای است که با کیفیت پایین بخرید و بعدا اجزا را تعویض کنید یا ارتقا دهید.
